Wszystko, co zostało powiedziane wcześniej o sposobach wykorzystania BME2 przez osoby niewidome do nauczania i uczenia się muzyki wokalnej, ma zastosowanie również w odniesieniu do śpiewu chóralnego. Uczestnictwo w chórze jest dziedziną, która może przynieść wiele radości i zadowolenia, a BME2 sprawia, że staje się ona o wiele bardziej dostępna.
Dla każdego niewidomego chórzysty istotne jest posiadanie materiałów – brajlowskich nut i słów. Właśnie BME daje taką szansę, pozwalając na przygotowanie muzyki wokalnej zarówno w postaci elektronicznej, jak i w formie brajlowskiego wydruku, co omówiliśmy w poprzednich lekcjach.
Schemat lekcji/próby będzie bardzo podobny do omawianego już dwukrotnie, dlatego nie ma potrzeby powtarzania go. Warto jedynie uwypuklić kilka kwestii, które mają szczególne znaczenie w wokalnej muzyce wielogłosowej. A oto one:
-
Dysponując utworem wielogłosowym w formacie BMML, warto skorzystać z możliwości wydzielenia poszczególnych partii głosowych z partytury. W tym celu należy w narzędziach (Tools) wybrać pozycję „extract part” i zaznaczać poszczególne partie. Można w ten sposób uzyskać każdy głos w osobnym oknie, co ułatwi ćwiczenie poszczególnych partii głosowych oraz po kilka głosów w różnych konfiguracjach, np. sopran i alt, sopran i tenor, tenor i bas.
- Niektórzy chórzyści będą chcieli mieć całą partyturę utworu, inni będą woleli korzystać tylko z nut swojego głosu. Postać elektroniczna zapisu pozwala na przygotowanie nut według życzeń i według potrzeb wokalistów.
- Warto pamiętać, że „Midi Player” może działać z metronomem lub bez metronomu. Dobrze jest używać każdej opcji w zależności od potrzeb.
- Można też dowolnie regulować tempo odtwarzania utworu.
Przykład 3 to wdzięczny włoski madrygał Giovanniego Gastoldiego, pochodzący z XVI/XVII wieku. (here the link to MusicXml format)
Wprawdzie utwór jest aż pięciogłosowy: dwa soprany, alt, tenor i bas, ale za to wszystkie głosy śpiewają ten sam tekst i w dodatku w tym samym czasie. Trzeba natomiast zwrócić uwagę na występujące kilkakrotnie zjawisko śpiewania dwóch sylab na tej samej nucie, dość częste we włoskiej muzyce wokalnej. W takim przypadku brajlowski zapis słów wymaga stosowania specjalnego nawiasu (polskiego cudzysłowu – otwarty pkt 2,3,6, zamknięty 3,5,6) obejmującego sylaby, które przypadają na jedną nutę.
Program BME2 umożliwił też zapisanie dwóch zwrotek (każda musi być umieszczona w oddzielnym oknie „lyrics”) tak, że naciskając klawisz F11 przy ustawieniu kursora na danej nucie uzyskujemy informację, jaka sylaba pierwszej i drugiej zwrotki jest na tej nucie śpiewana.
Nieco trudniejsze zadanie stanowi dla chórzystów muzyka polifoniczna.
Przykład 4 (here the link to MusicXml format) „Miserere” A. Lottiego pokazuje już od początku utworu konieczność wyliczenia przez poszczególne głosy pauz i punktualnego wchodzenia. W takim utworze jeszcze ważniejsze będzie wyćwiczenie każdego głosu osobno i na tle innych. W razie trudności wersja BMML pozwoli chórzyście na indywidualną pracę, której efekty będą takie, jak gdyby ćwiczył w grupie.
Ponieważ tym razem w zapisie oprócz nut zamieszczone są dość liczne oznaczenia wykonawcze (szczególnie znaki dynamiczne), warto je „ukryć” na czas uczenia się utworu na pamięć (opcję taką, jak wspomnieliśmy w poprzedniej lekcji zapewnia program BMR), a potem przywrócić, aby przyjrzeć się wskazówkom dotyczącym wykonania.
Jeżeli prowadzący chór jest osobą niewidomą, posiadanie wersji BMML znakomicie ułatwi jego pracę: pozwoli prześledzić przebiegi poszczególnych głosów oraz ich wzajemne relacje.
Osoby niewidome mogą z powodzeniem śpiewać w chórze wielogłosowym, czy to złożonym tylko z niewidomych, czy też integracyjnie, obok widzących chórzystów. Wydaje się, że chórów pierwszego typu jest niewiele, chyba coraz mniej.
Powodem jest niedostateczna liczba niewidomych kandydatów mieszkających blisko siebie i brak osób, które byłyby w stanie poprowadzić chór niewidomych. Toteż zdarza się, że chóry niewidomych w różnych krajach pracują na zasadzie niezbyt częstych zjazdów członków zamieszkałych w różnych miejscowościach. Efekty takiej pracy nie mogą być bardzo dobre, zwłaszcza że przygotowywanie i dostarczanie materiałów w wersji tradycyjnej wymaga olbrzymiego nakładu pracy i środków finansowych. Można się spodziewać, że dostępność utworów chóralnych w formacie BMML zmieni tę sytuację na lepsze.
Za to śpiewanie osób niewidomych wśród widzących chórzystów zdarza się coraz częściej i pod warunkiem zapewnienia potrzebnych materiałów, może być dość łatwe i bardzo satysfakcjonujące dla obu stron. Również i w tym przypadku BME2 (or BMR) będzie bardzo pomocnym narzędziem, o ile niewidomy chórzysta dostanie potrzebne utwory w wersji BMML.