Jeśli mamy dobry plik MIDI, przy czym przez dobry należy rozumieć taki, którego nuty są właściwie skwantowane, można szybko uzyskać zapis brajlowski za pomocą kilku prostych operacji.
Zanim jednak objaśnimy te operacje, trzeba koniecznie omówić kwestie kwantyzacji.
2.1 Problemy związane z kwantyzacją
Kiedy importujemy plik MIDI z zamiarem przygotowania na jego podstawie zapisu brajlowskiego, musimy mieć pewność, że plik ten jest dobrze skwantowany.
Kwantyzacja jest funkcją dostępną w sekwencerach i edytorach muzycznych. Jest to w zasadzie quasi inteligentna interpretacja rytmu muzyki, którą wgrywamy do programu.Wahania lub niedokładności rytmiczne zostają wyeliminowane, a nuty przypisane do odpowiedniej miary taktu lub jej części.
Aby program mógł uporządkować właściwie rytm, należy wgrać utwór jak najbardziej zgodnie ze wskazaniami metronomu, w przeciwnym wypadku proces kwantyzacji może spowodować wiele błędów. Nie można, rzecz jasna, grać z dokładnością metronomiczną; zawsze będą pewne odchylenia rytmiczne, ale jeżeli są one bardzo małe, kwantyzacja będzie właściwa.
Kwantyzacja z rozdzielczością 1/4 spowoduje, że zagrana nuta będzie umieszczona w pliku MIDI w ramach najbliższej ćwierćnuty. Ustawienie rozdzielczości jest sprawą zasadniczą. Jeżeli mamy fragment zapisany szesnastkami, ustawienie rozdzielczości na Ľ spowoduje przesunięcie wszystkich szesnastek do miary najbliższej ćwierćnuty i zapis będzie bezsensowny. Dla tego fragmentu właściwą rozdzielczością będzie 1/16.
Kwantyzacja daje efekt, który możemy nazwać chłodnym lub mechanicznym, gdyż eliminuje wszelkie zmiany rytmiczne.
2.1.1 Porównanie dwóch plików MIDI
W tym przykładzie przyjrzymy się dwóm plikom MIDI tego samego utworu, a mianowicie Walcowi Chopina op. 64 nr 2, nagranemu na dwa różne sposoby. Pierwszy plik został nagrany na żywo, w wykonaniu na dwie ręce. Drugi nagrano, używając metronomu i grając partię prawej i lewej ręki osobno.
Zapis oryginalny
Pierwszy plik
Posłuchajmy pliku MIDI powyższego utworu.
Został on sporządzony z wykonania utworu na żywo. Jest to bardzo dobre wykonanie. Słyszymy tu frazowanie, dynamikę i inne niuanse wykonawcze zawarte w zapisie nut.
A oto rezultat zaimportowania pliku MIDI do programu Finale.
Otrzymany zapis nutowy jest praktycznie bezużyteczny. Wszystkie nuty zawarte w pliku MIDI zostały zapisane, ale otrzymana partytura prawie nie nadaje się do czytania.
Jest tam za dużo nut legowanych, za dużo pauz i jeszcze wiele innych problemów. Akordy nie są właściwie rozpisane dla rąk, metrum na początku utworu jest niewłaściwe, jak również znaki alteracyjne są źle zapisane. W zasadzie nuty nie nadają się do użytku.
Drugi plik
Posłuchajmy teraz drugiego pliku. Jest to ten sam utwór, ale nagrany z użyciem metronomu i dla każdej ręki osobno przy ustawieniu odpowiednich parametrów kwantyzacji
Pod względem muzycznym rezultat nie jest zbyt ekspresyjny! Pierwsze wykonanie było bardziej żywe i bliższe temu, co zamierzył sobie kompozytor. Jakkolwiek w tym drugim pliku nie ma różnic dynamicznych ani zmian rytmicznych, otrzymany zapis nut jest znacznie lepszy.
W przykładzie tym jest kilka niewielkich błędów (na przykład, brak podziału na dwa głosy w prawej ręce), ale łatwo je poprawić.
Z tego zapisu możemy przygotować dobrą wersję nut brajlowskich, czego nie można zrobić na podstawie pierwszego pliku.
2.2 Przygotowanie zapisu brajlowskiego na podstawie MIDI
Jako przykładu użyjemy tu Etiudy C-dur nr 2 Allegro moderato Duvernoya.
Zróbmy założenie, że jest to dobry plik, spełniający wyżej omówione wymagania.
Plik oryginalny
Najpierw importujemy plik do programu Finale, aby wyszukać i poprawić błędy.
Poprawki te dotyczą nie tylko wartości i wysokości, ale także właściwego zapisu nut.
Na przykład, w takcie 3 i 4 nuty są poprawne co do wysokości, ale program automatycznie zapisał znaki alteracyjne jako bemole, a nie krzyżyki.
Oto jak wygląda korekta błędów.
Wersja z błędami
Wersja poprawiona (wszystkie nuty Es zostały zamienione na Dis)
Po wprowadzeniu koniecznych poprawek zapisujemy plik w formacie XML.
Teraz otwieramy program BME i importujemy plik XML.
Rezultat można obejrzeć poniżej.
Możemy teraz sprawdzić, czy wszystko jest, jak należy, posługując się funkcją odtwarzania programu BME (CTRL+B).
Skoro wszystko jest w porządku, pozostaje tylko sformatować tekst brajlowski (uzupełniając w miarę potrzeb palcowanie i znaki wykonawcze).
Jeżeli chodzi o układ tekstu, łatwo zauważyć, że przy importowaniu wprawdzie obie partie zostały zapisane, ale każda (prawa i lewa ręka) osobno. Najpierw mamy cały tekst nutowy prawej ręki, a potem cały tekst lewej ręki. Wiadomo jednak, że niewidomi muzycy będą chcieli korzystać z zapisu nut w podziale na odcinki lub takt nad taktem.
Należy więc przejść do menu Narzędzia i wybrać układ: W odcinkach lub Takt nad taktem.
Dalsze informacje dotyczące układu znajdują się w lekcji 1